Đối với những người yêu thích thiên nhiên và cây cảnh, giữ lại và tái sinh cây quất sau Tết là một niềm vui lớn. Đây là cơ hội tuyệt vời để bạn áp dụng kỹ thuật trồng cây quất cảnh từ A đến Z, giúp cây phát triển khỏe mạnh và sẵn sàng cho mùa Tết năm sau. Bài viết này của Vũ Garden sẽ đi sâu vào mọi bước chăm sóc, từ việc xử lý bộ rễ đến việc tạo quả lộc, đảm bảo bạn nắm vững toàn bộ quy trình chăm sóc một cách khoa học nhất. Chúng ta sẽ khám phá bí quyết chọn đất trồng phù hợp, cách thực hiện kỹ thuật đảo quất và phương pháp tạo quả lộc hiệu quả. Bằng cách tuân thủ các hướng dẫn này, bạn không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn tạo ra một tác phẩm nghệ thuật xanh độc đáo.
Chăm Sóc Quất Cảnh Trong Thời Gian Chưng Tết
Việc chăm sóc đúng cách trong những ngày Tết là yếu tố tiên quyết để đảm bảo sức khỏe cho cây quất cảnh. Cây khỏe mạnh trong giai đoạn này mới có thể tái sinh thành công sau khi Tết kết thúc. Quá trình này tập trung vào việc duy trì độ ẩm và giảm thiểu stress cho cây.
Tưới nước và duy trì độ ẩm
Cây quất chưng Tết thường bị thiếu hụt dinh dưỡng và nước do bộ rễ bị bó hẹp trong chậu. Hàng ngày, bạn cần duy trì độ ẩm đầy đủ cho gốc quất. Tưới nhẹ nhàng vào gốc, tránh làm xói mòn đất hoặc làm lún chậu.
Đồng thời, việc phun sương hoặc dùng tay rẩy nước sạch lên tán lá là rất quan trọng. Thực hiện 1-2 lần mỗi ngày giúp duy trì độ ẩm trên bề mặt lá. Điều này giúp lá giữ được độ tươi xanh, giảm tình trạng héo và rụng lá sớm. Lá khỏe mạnh là nền tảng cho sự tái sinh mạnh mẽ của cây sau Tết.
Vị trí đặt cây tối ưu
Vị trí đặt cây quất cảnh trong nhà cũng ảnh hưởng lớn đến sức sống của nó. Nên đặt cây ở nơi có ánh sáng tự nhiên dịu nhẹ, tránh ánh nắng gắt trực tiếp. Cây quất không chịu được môi trường quá khô hoặc quá nóng.
Việc thay đổi vị trí đột ngột nên được hạn chế tối đa. Nếu di chuyển cây, hãy làm nhẹ nhàng để tránh làm tổn thương bầu đất và rễ. Nhiệt độ và độ ẩm ổn định sẽ giúp cây giảm stress và rụng lá ít hơn trong suốt thời gian chưng Tết.
Chăm Sóc Quất Trong Thời Gian Chưng Tết
Chuẩn Bị Tái Sinh Cây Quất Sau Tết
Sau khi kết thúc những ngày vui xuân, việc chuẩn bị để trồng lại cây quất là bước bản lề. Giai đoạn này quyết định cây có thể phát triển tiếp hay không. Mục tiêu là phục hồi sức sống và kích thích bộ rễ mới cho cây.
Thời điểm và lưu ý quan trọng
Thời điểm thích hợp nhất để xử lý và trồng lại cây quất thường là ngay sau Tết Nguyên Đán, khoảng tháng Giêng hoặc đầu tháng Hai âm lịch. Lưu ý đầu tiên là kiểm tra sức khỏe tổng thể của cây. Chỉ những cây có dáng đẹp, cành lá sum suê và không bị sâu bệnh nặng mới nên được tái sử dụng.
Nếu cây bị rụng quá nhiều lá hoặc có dấu hiệu bệnh tật rõ rệt, khả năng phục hồi sẽ rất thấp. Việc trồng lại cần thực hiện ở nơi thoáng mát, có ánh sáng nhẹ trong thời gian đầu. Đảm bảo cây được bảo vệ khỏi gió mạnh hoặc thay đổi nhiệt độ đột ngột.
Loại bỏ quả và lá để kích thích sinh trưởng
Trước khi trồng lại, bạn phải ngắt bỏ hoàn toàn tất cả các quả còn sót lại trên cành. Trái cây còn trên cây sẽ tiếp tục hút chất dinh dưỡng. Việc loại bỏ này giúp cây tập trung năng lượng vào việc phát triển chồi và rễ mới.
Tiếp theo là cắt tỉa bớt lá. Bạn cần ngắt khoảng một phần hai (1/2) đến hai phần ba (2/3) tổng lượng lá trên cây. Mục đích là để giảm nhu cầu thoát hơi nước và dinh dưỡng của cây. Khi rễ chưa kịp bám chắc vào đất mới, việc giảm lá sẽ cân bằng lượng nước hấp thụ và thoát ra. Đây là kỹ thuật thiết yếu giúp cây tránh bị sốc và nhanh chóng hồi phục.
Xử lý kích rễ chuyên sâu
Khoảng 10 ngày trước khi chính thức trồng lại, bạn nên tiến hành xử lý kích rễ. Sử dụng các sản phẩm siêu ra rễ chuyên dụng có chứa hormone kích thích sinh trưởng rễ. Phun ướt đẫm tán lá và tưới đẫm vào gốc cây.
Việc này giúp bộ rễ cũ được “đánh thức” và các rễ mới sẽ được hình thành nhanh chóng. Rễ non phát triển là tín hiệu cây đã sẵn sàng cho môi trường sống mới. Sau 10 ngày xử lý, bạn có thể bắt đầu quá trình trồng lại.
Kỹ Thuật Trồng Lại Cây Quất Cảnh Đúng Chuẩn
Trồng lại cây quất không chỉ là đặt cây vào đất mới, mà là cả một quy trình kỹ thuật. Việc này đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng về đất và phương pháp trồng để cây phát triển tốt nhất.
Lựa chọn đất trồng và giá thể
Đất trồng là yếu tố then chốt quyết định sự sống sót và phát triển của cây. Quất thích hợp với đất vườn, đất thịt pha cát hoặc đất có pha sét. Loại đất này cần đảm bảo độ thông thoáng, tơi xốp và thoát nước tốt.
Độ pH lý tưởng cho cây quất là từ 5 đến 6 (hơi chua). Nếu đất quá kiềm, cây dễ bị vàng lá và chậm phát triển. Trước khi trồng, cần bón lót vào hố trồng. Sử dụng 1-2kg phân vi sinh hoặc 3-5kg phân chuồng hoai mục. Phân lót cung cấp dinh dưỡng ban đầu, cải tạo cấu trúc đất và làm giàu vi sinh vật có lợi.
Thiết kế luống và hệ thống thoát nước
Cây quất rất nhạy cảm với tình trạng ngập úng. Ngập nước kéo dài sẽ khiến rễ bị thối, cây ngừng phát triển và thậm chí là chết. Do đó, đất trồng cần được lên luống cao.
Luống trồng nên rộng từ 4 đến 6m. Xung quanh luống cần thiết kế mương nước sâu khoảng 20-30cm. Hệ thống mương này giúp đảm bảo nước mưa và nước tưới dư thừa được thoát đi nhanh chóng. Luống cao và mương thoát nước là giải pháp hiệu quả nhất để phòng tránh úng thủy cho cây quất.
Dùng sản phẩm siêu ra rễ để kích thích bộ rễ cây quất sau Tết
Kỹ thuật đảo quất (Bứng bầu) chi tiết
Kỹ thuật đảo quất hay còn gọi là bứng bầu, thường được thực hiện vào khoảng trung tuần đến hạ tuần tháng 5 dương lịch, nếu muốn cây ra quả đúng dịp Tết. Trước khi đảo quất, cần tưới đủ ẩm cho cây. Sau đó, dùng đầm sắt hoặc gỗ đầm xung quanh gốc, cách gốc 20-30cm.
Việc đầm đất giúp phần đất xung quanh gốc liên kết chặt chẽ với nhau. Điều này sẽ hạn chế tối đa tình trạng nứt, vỡ bầu đất khi đào và bứng. Kích thước bầu to hay nhỏ sẽ phụ thuộc vào đường kính tán cây và kích thước chậu định trồng.
Sử dụng cuốc, thuổng moi đất xa gốc khoảng 60-100cm. Đào rãnh sâu 40cm và rộng 20cm. Sau đó, từ từ tỉa bớt đất cho đến đường kính bầu đã định. Trong quá trình tỉa đất, cần chặt bỏ các rễ quá to (đường kính > 1cm) không thể quấn quanh bầu. Các rễ nhỏ và mềm hơn cần được quấn quanh bầu đất. Dùng dây nilon buộc chặt rễ qua gốc để giữ cố định bầu đất.
Chăm Sóc Định Kỳ và Bón Phân
Sau khi trồng lại, cây quất cần một chế độ dinh dưỡng và chăm sóc định kỳ chuyên biệt. Điều này nhằm kích thích cây nhanh chóng phục hồi, phát triển cành lá mới và tích lũy chất để chuẩn bị ra hoa, đậu quả.
Kỹ thuật xới xáo đất và bón thúc
Khoảng 5-7 ngày sau khi trồng, người trồng cần xới xáo quanh gốc cây. Xới đất nhẹ nhàng, cách gốc khoảng 30cm, để giúp đất tơi xốp và thoáng khí. Việc này tạo điều kiện cho rễ phát triển và hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn.
Tiến hành tưới hoặc bón phân khoáng cách gốc 30cm. Mỗi gốc nên bón 0,5-1kg NPK (tỉ lệ 12:5:10 hoặc tương đương). Phân NPK giúp cây nhanh phát triển cành lá, phục hồi sức sống. Có thể bón thêm nước hoặc phân chuồng hoai mục đã ủ kỹ. Phân hữu cơ làm cây quất tốt bền, tăng sức đề kháng và giảm sâu bệnh hại.
Bón phân hữu cơ và vi lượng
Sử dụng phân hữu cơ vi lượng thay thế cho phân chuồng truyền thống là một giải pháp hiện đại. Phân hữu cơ vi lượng cung cấp các khoáng chất thiết yếu với hàm lượng cân đối. Kết hợp với việc phun nước tăng trưởng sinh thái định kỳ.
Khi cây có nhiều lá non, phun với nồng độ loãng (khoảng 5ml/15 lít nước). Khi cây có lá già, lá bánh tẻ, tăng nồng độ hơn (5ml/10 lít nước). Phun định kỳ khoảng 15-20 ngày/lần. Phương pháp này giúp lá quất dày, xanh mướt. Quả to, mập, chín có màu sắc tươi đẹp và lâu bị rụng.
Phòng Trừ Sâu Bệnh Hại Thường Gặp Trên Cây Quất
Cây quất là đối tượng của nhiều loại sâu bệnh, đặc biệt là trong điều kiện thời tiết ẩm ướt hoặc khi cây bị yếu. Việc phòng trừ sâu bệnh cần được thực hiện thường xuyên và hợp lý để bảo vệ sức khỏe cây.
Nhận diện và quan sát sâu bệnh
Cần quan sát toàn bộ cây hàng ngày khi tưới nước. Các loại sâu bệnh thường gặp bao gồm nấm gây hại trong điều kiện ẩm ướt. Sâu rệp cũng có thể tấn công vào thân, lá và rễ. Rệp sáp, nhện đỏ, và bệnh đốm lá là những mối đe dọa phổ biến.
Khi phát hiện sâu bệnh, cần có biện pháp xử lý kịp thời để tránh lây lan. Phát hiện sớm giúp việc điều trị trở nên đơn giản và hiệu quả hơn. Kiểm tra kỹ mặt dưới lá và các chồi non, nơi sâu bệnh thường ẩn náu.
Biện pháp phòng ngừa và xử lý an toàn
Nếu bạn có ý định sử dụng quả hoặc lá quất cho mục đích ăn uống hoặc chữa bệnh (như nấu nước tắm trị rôm sảy), tuyệt đối không nên phun thuốc trừ sâu hóa học. Thay vào đó, hãy ưu tiên các biện pháp hữu cơ và thủ công.
Dùng dụng cụ làm vườn để bắt sâu bọ bằng tay. Đối với nhiễm nấm nhẹ, có thể dùng nước vôi hoặc nước muối pha loãng để rửa lá. Ngoài ra, sử dụng các chế phẩm sinh học, như dung dịch tỏi ớt gừng hoặc dầu neem, cũng là cách phòng trừ an toàn. Nếu buộc phải dùng thuốc hóa học, cần tuân thủ nghiêm ngặt liều lượng và thời gian cách ly.
Kỹ Thuật Cắt Tỉa và Tạo Tán Cây Quất Đạt Chuẩn
Cắt tỉa và tạo tán không chỉ là làm đẹp cho cây mà còn là kỹ thuật nông nghiệp giúp cây sinh trưởng khỏe mạnh, đón ánh sáng tốt hơn và tập trung dinh dưỡng.
Mục đích của việc cắt tỉa
Việc tỉa cành, tỉa lá định kỳ giúp cây quất đón được nhiều ánh sáng hơn. Ánh sáng đầy đủ kích thích quá trình quang hợp, tạo năng lượng cho cây. Việc này cũng giúp loại bỏ những cành yếu, cành bị sâu bệnh hoặc cành mọc chồng chéo.
Tỉa cành giúp tập trung chất dinh dưỡng vào các cành khỏe. Điều này kích thích chồi mới mọc ra nhiều hơn, hoa nở rộ hơn. Mục tiêu cuối cùng là đậu quả nhiều cho dịp Tết năm sau, tạo nên một tán cây cân đối và thẩm mỹ.
Nguyên tắc và dụng cụ cắt tỉa
Cần sử dụng dao, kéo sắc chuyên dùng để cắt tỉa. Đảm bảo dụng cụ phải sạch sẽ để tránh lây lan mầm bệnh. Việc cắt tỉa nên được tiến hành vào những ngày nắng ráo, không nên làm vào ngày mưa hoặc trời quá ẩm ướt.
Cắt tỉa và tạo thế cần được làm định kỳ khoảng 7-10 ngày/lần. Khi cắt, nên cắt sát gốc cành cần loại bỏ. Đối với cành muốn rút ngắn, cắt ngay trên một chồi non hoặc mắt lá hướng ra ngoài. Việc này giúp chồi mới phát triển theo hướng mong muốn.
Kỹ thuật cắt tỉa tạo thế và duy trì dáng cơ bản cho cây quất cảnh
Tạo thế và dáng cơ bản
Người trồng có thể tạo thế mới hoặc duy trì thế sẵn có từ năm trước. Việc tạo thế đòi hỏi sự tìm hiểu về tài liệu, thực tế sản xuất và nắm được hình dạng cơ bản của từng loại thế (thế trực, thế hoành, thế huyền). Sự kiên nhẫn và tầm nhìn thẩm mỹ là cần thiết.
Sử dụng dây kẽm hoặc dây nilon để uốn nắn cành theo dáng mong muốn. Tuy nhiên, cần tránh uốn quá gấp hoặc làm tổn thương vỏ cây. Việc tạo thế cần thời gian dài, thực hiện từ từ và điều chỉnh liên tục theo sự phát triển của cây.
Bí Quyết Tạo Quả, Lộc Đúng Dịp Tết Nguyên Đán
Đây là kỹ thuật phức tạp nhất, đòi hỏi sự căn chỉnh thời gian chính xác để đảm bảo quả chín, quả xanh và lộc non xuất hiện đồng thời vào cuối năm. Việc đảo quất là bước chuẩn bị đầu tiên cho quá trình này.
Tạo Tán Chỉ Có Quả Chín Đồng Loạt
Nếu mục tiêu là một cây quất chỉ có quả chín vàng rực rỡ, quá trình tạo quả cần được thực hiện đồng loạt. Sau khi đảo quất và bứng bầu, đặt cây vào nơi râm mát. Tránh mưa to làm rã bầu.
Giữ cây ở nơi râm mát trong khoảng 10-20 ngày. Khi nào các lá héo và rụng gần hết (khoảng 80-90% lá rụng) thì đem trồng lại. Chăm sóc cây theo chế độ bình thường. Cây sẽ ra hoa và kết quả đồng loạt vào khoảng tháng 7-8 dương lịch. Quả sẽ chín rộ vào tháng 1-2, đúng dịp Tết Nguyên Đán.
Tạo Tán “Tam Đại Đồng Đường” (Xanh, Chín, Lộc)
Để có một tán cây vừa có quả chín, quả xanh, vừa có lộc và hoa (gọi là “Tam Đại Đồng Đường”), bạn cần một quy trình can thiệp phức tạp hơn. Sau khi đảo quất và bứng bầu, để cây trong bóng mát khoảng 7-10 ngày. Chỉ để tán cây héo và rụng bớt khoảng 1/2 số lá. Sau đó, đem trồng lại.
Khi cây kết quả ở lứa hoa đầu và lứa hoa thứ hai (tháng 6-8), bạn cần can thiệp. Vặt bớt 1/2 lượng quả non. Cắt ngọn non và vặt bớt 1/2 số lá bánh tẻ. Sau đó, bón thúc bằng phân Đạm + Kali hoặc nước tăng trưởng. Việc kích thích này sẽ khiến cây tiếp tục ra hoa, kết quả và phát lộc ở những lứa sau. Cuối năm, cây sẽ có đủ ba yếu tố: quả chín, quả xanh và lộc non như ý muốn.
Kỹ thuật đảo quất và bó bầu giúp tạo quả lộc đúng dịp Tết
Quy trình chăm sóc và tái sinh cây quất cảnh sau Tết đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên nhẫn và áp dụng đúng kỹ thuật ở từng giai đoạn. Từ việc xử lý kích rễ, lựa chọn đất trồng lý tưởng, đến việc căn chỉnh thời gian kỹ thuật đảo quất và tạo quả lộc, mỗi bước đều có vai trò thiết yếu. Khi bạn nắm vững những kiến thức này, việc chăm sóc cây quất sau Tết không còn là thách thức, mà là một hành trình thú vị. Cây quất cảnh không chỉ mang lại niềm vui về mặt thẩm mỹ mà còn là biểu tượng của sự sung túc, may mắn. Hãy bắt tay vào hành trình chăm sóc để năm sau, bạn lại có một cây quất trĩu quả, đầy lộc non, tô điểm cho không gian Tết truyền thống của gia đình.

Anh Vũ là cộng tác viên nội dung tại Vũ Garden, xuất thân từ lĩnh vực nông lâm và có nhiều năm gắn bó với công việc trồng trọt, cải tạo đất và chăm sóc các giống cây hoa, cây cảnh. Nhờ kinh nghiệm thực tế từ vườn, Anh Vũ mang đến những bài viết gần gũi, dễ hiểu nhưng giàu giá trị ứng dụng, giúp người mới chơi cây có thể tự tin bắt đầu và chăm cây đúng kỹ thuật.
