CÁCH TRỒNG XU HÀO ĐẠT NĂNG SUẤT CAO, CỦ LỚN VÀ NGỌT TẠI NHÀ

Nếu bạn là người yêu thích làm vườn, việc tìm hiểu cách trồng xu hào là bước không thể thiếu để làm phong phú thêm khu vườn nhỏ. Su hào (Kohlrabi) là loại rau củ mang lại giá trị dinh dưỡng cao, giàu chất xơ và vitamin C, rất cần thiết cho sức khỏe. Bài viết này sẽ cung cấp kỹ thuật gieo trồng toàn diện, từ khâu chuẩn bị đất đến quy trình chăm sóc chi tiết, giúp bạn đạt được năng suất tối đa. Chúng tôi sẽ đi sâu vào phân loại giống và cách xác định thời vụ tối ưu để cây phát triển tốt nhất. Việc nắm vững quy trình cũng giúp bạn dễ dàng hơn trong công tác quản lý sâu bệnh thường gặp.

Đặc Điểm Sinh Trưởng Và Yêu Cầu Môi Trường

Cây su hào (Brassica oleracea var. gongylodes) là một loại cây thân thảo thuộc họ Cải. Đặc điểm nổi bật là phần thân phình to thành củ ngay trên mặt đất. Su hào là cây hai năm tuổi, thường được trồng như cây một năm tuổi để lấy củ và lá non.

Củ su hào có thể dùng tươi hoặc nấu chín. Lá su hào cũng là loại rau ăn được, giàu khoáng chất. Cây su hào có khả năng chịu nóng tốt hơn so với bắp cải khoảng 2-3 độ C. Điều này cho phép mở rộng thời vụ trồng muộn hơn trong năm.

Phân Loại Giống Xu Hào Phổ Biến

Việc lựa chọn giống là bước đầu tiên quyết định chất lượng và năng suất. Các giống su hào được phân loại dựa trên thời gian sinh trưởng và hình dáng củ.

1. Giống Sớm (Su Hào Trứng)

Các giống sớm thường cho thu hoạch nhanh, chỉ khoảng 40 – 60 ngày sau khi cấy. Chúng thích hợp cho các vụ hè thu và có kích thước củ vừa phải. Loại này phù hợp trồng tại nhà do chu kỳ ngắn.

2. Giống Muộn (Su Hào Bánh Xe)

Các giống muộn có thời gian sinh trưởng dài hơn, từ 70 đến 100 ngày. Củ thường to, dẹt và có năng suất cao hơn. Chúng thích hợp cho vụ chính đông, nơi nhiệt độ mát mẻ kéo dài.

3. Phân Loại Theo Màu Sắc

Su hào phổ biến có màu xanh nhạt hoặc trắng. Một số giống ngoại nhập có màu tím, vỏ củ đẹp mắt. Tuy nhiên, hương vị và giá trị dinh dưỡng của chúng không khác biệt quá nhiều. Cần chọn giống có tỷ lệ nảy mầm cao và khả năng kháng bệnh tốt.

Yêu Cầu Về Điều Kiện Môi Trường

Su hào là cây ưa khí hậu mát mẻ, đặc biệt trong giai đoạn hình thành củ. Độ ẩm và nhiệt độ là hai yếu tố quan trọng nhất.

Nhiệt Độ Và Ánh Sáng

Nhiệt độ thích hợp nhất cho sự sinh trưởng là 15-20°C. Nhiệt độ cao trên 25°C có thể khiến củ phát triển chậm, xơ hoặc không tạo củ. Cây cần ánh sáng tự nhiên đầy đủ, từ 6-8 giờ mỗi ngày. Tránh trồng nơi bị che phủ bởi tán cây khác.

Đất Trồng Và Độ Ẩm

Đất trồng lý tưởng phải giàu mùn, tơi xốp, và có khả năng thoát nước cực tốt. Su hào không chịu được úng ngập. Đất phù sa, đất thịt nhẹ hoặc hỗn hợp đất sạch trộn trấu hun/xơ dừa là lựa chọn tối ưu. Độ pH đất nên nằm trong khoảng 6.0 – 7.5. Duy trì độ ẩm đất ở mức 70-80% trong suốt thời kỳ sinh trưởng.

Chuẩn Bị Toàn Diện Trước Khi Trồng

Chuẩn bị kỹ lưỡng là nền tảng để có vụ su hào bội thu. Quá trình này bao gồm việc xác định thời điểm và chuẩn bị vật tư.

Xác Định Thời Vụ Gieo Trồng

Tại miền Bắc Việt Nam, su hào thường được trồng vào vụ Đông Xuân. Gieo hạt từ tháng 9 đến tháng 10 là thời vụ tối ưu để thu hoạch vào cuối năm. Thời điểm này nhiệt độ giảm dần, rất thuận lợi cho cây tạo củ.

Ở miền Nam, nơi khí hậu nóng quanh năm, cần chọn các giống chịu nhiệt tốt hơn. Có thể trồng quanh năm nếu có hệ thống che mát. Tuy nhiên, năng suất có thể không cao bằng vụ Thu Đông ở miền Bắc.

Lựa Chọn Và Xử Lý Hạt Giống

Chọn mua hạt giống từ các nguồn uy tín, đảm bảo chất lượng. Hạt giống phải có nguồn gốc rõ ràng, tỷ lệ nảy mầm cao, và không bị nấm bệnh. Chất lượng hạt giống tốt giúp cây chống chịu sâu bệnh tốt hơn.

Trước khi gieo, tiến hành ngâm ủ hạt giống. Ngâm hạt trong nước ấm (khoảng 50°C) trong 3-4 giờ. Sau đó vớt ra, ủ trong vải ẩm. Hạt sẽ nảy mầm sau khoảng 24-48 giờ.

Kỹ Thuật Làm Đất Và Chuẩn Bị Luống

Làm đất tơi xốp, loại bỏ sạch cỏ dại và mầm bệnh trong đất. Nếu trồng trên diện tích lớn, cần cày xới sâu và phơi đất khoảng 5-7 ngày. Điều này giúp tiêu diệt mầm bệnh và côn trùng gây hại.

Tiến hành lên luống trồng. Luống nên rộng khoảng 0,8 – 1,0 mét và cao 20 – 25 cm. Đào rãnh thoát nước xung quanh luống để tránh ngập úng. Bón lót bằng phân chuồng ủ hoai hoặc phân hữu cơ vi sinh.

Kỹ Thuật Gieo Ươm Và Trồng Cây Con

Hạt su hào thường được gieo ươm trên luống hoặc khay trước khi cấy ra ruộng chính. Đây là kỹ thuật giúp kiểm soát tốt hơn môi trường phát triển ban đầu của cây con.

Gieo Hạt Trên Luống Ươm

Gieo hạt với mật độ vừa phải, cách nhau khoảng 3-5 cm. Sau khi gieo, phủ một lớp đất mỏng khoảng 0,5 cm lên trên. Tưới nước giữ ẩm nhẹ nhàng bằng bình phun sương.

Đảm bảo luống ươm được che chắn cẩn thận. Cần dùng lưới hoặc vật liệu thích hợp để chống mưa to và nắng gắt. Hạt sẽ nảy mầm sau khoảng 3-5 ngày.

Chăm Sóc Cây Con

Thường xuyên tưới nước giữ ẩm cho cây, tránh làm dập cây non. Khi cây con có 2-3 lá thật, bắt đầu bón thúc nhẹ bằng phân đạm pha loãng. Cây con sẵn sàng để cấy khi đạt 4-5 lá thật.

Trước khi nhổ bầu 4-5 ngày, nên ngừng tưới nước. Kỹ thuật này giúp cây con “hãm” lại, ra rễ mới mạnh mẽ hơn. Việc này làm tăng khả năng sống sót sau khi cấy.

Kỹ Thuật Cấy Cây Ra Ruộng

Cây su hào con đạt tiêu chuẩn cấy thường cao khoảng 10-15 cm. Chọn ngày mát mẻ, lý tưởng nhất là chiều tối để cấy cây. Điều này giúp cây con có thời gian thích nghi qua đêm.

Thực hiện cấy cây con vào các hố đã chuẩn bị sẵn trên luống. Đảm bảo rễ cây được đặt thẳng và không bị cong. Lấp đất nhẹ nhàng, ấn chặt gốc cây để giữ vững.

Quản Lý Khoảng Cách Và Mật Độ Trồng

Khoảng cách trồng ảnh hưởng trực tiếp đến kích thước củ và năng suất thu hoạch. Trồng quá dày sẽ khiến cây cạnh tranh dinh dưỡng và không phát triển củ to.

Mật Độ Phù Hợp Cho Từng Giống

Với giống su hào trứng (giống sớm), áp dụng khoảng cách trồng 30 x 35 cm (cây cách cây 30 cm, hàng cách hàng 35 cm). Mật độ này cho phép trồng dày hơn.

Với giống su hào bánh xe (giống muộn), cần khoảng cách rộng hơn. Khoảng cách 35 x 40 cm là phù hợp để củ có không gian phình to. Mật độ trung bình khoảng 5.000 – 7.000 cây trên 1.000m².

Lợi Ích Của Khoảng Cách Chuẩn

Khoảng cách chuẩn đảm bảo mỗi cây nhận đủ ánh sáng và không khí. Nó cũng giúp việc chăm sóc, bón phân, và kiểm soát sâu bệnh dễ dàng hơn. Cây khỏe mạnh sẽ cho củ chất lượng, ít bị xơ.

Sau khi cấy xong, phải tưới nước ngay lập tức để giữ ẩm. Dùng vật liệu nhẹ (như rơm rạ) che chắn cây con khỏi ánh nắng trực tiếp. Cần che chắn trong khoảng 3-5 ngày đầu tiên.

Chế Độ Dinh Dưỡng Và Bón Phân Chi Tiết

Su hào là loại cây cần dinh dưỡng cân đối, đặc biệt là Kali và Đạm trong giai đoạn tạo củ. Việc bón phân phải được chia làm ba giai đoạn chính.

Bón Lót (Trước Khi Trồng)

Phân bón lót cung cấp nguồn dinh dưỡng cơ bản, duy trì độ phì nhiêu của đất. Sử dụng phân chuồng đã ủ hoai mục (1,5 – 2,0 tấn/1.000m²).

Bổ sung thêm Super Lân (10 – 12 kg) và Kali Clorua (KCl) (4 – 5 kg). Trộn đều phân bón với đất và bón vào hố trước khi cấy cây con. Phân hữu cơ là nền tảng giúp củ su hào ngọt hơn.

Bón Thúc Giai Đoạn 1 (Sau Cấy 10-15 Ngày)

Đây là giai đoạn cây bén rễ, bắt đầu phát triển thân lá. Mục tiêu là giúp cây ra rễ mới và tăng trưởng nhanh.

Bón thúc lần 1 bằng dung dịch phân đạm Ure pha loãng. Có thể kết hợp Đạm và Kali (5 kg Ure + 5 kg KCl/1.000m²). Bón phân cách gốc khoảng 10 cm, sau đó tưới nước nhẹ.

Bón Thúc Giai Đoạn 2 (Sau Cấy 25-30 Ngày – Bắt Đầu Phình Củ)

Giai đoạn này cực kỳ quan trọng, quyết định kích thước củ. Khi thân cây bắt đầu phình to, cần tăng cường Kali.

Sử dụng phân NPK (16-16-8) khoảng 20 kg/1.000m² hoặc hỗn hợp Đạm và Kali. Bón phân theo rãnh giữa hai hàng cây hoặc bón quanh gốc. Sau khi bón, tiến hành vun gốc nhẹ để cố định cây. Vun gốc giúp củ su hào không bị nghiêng và dễ dàng phình to hơn.

Củ su hào khi phát triển trưởng thành

Kỹ Thuật Quản Lý Nước Và Làm Cỏ

Quản lý nước và cỏ dại là hai nhiệm vụ chăm sóc cơ bản nhưng không thể lơ là. Chúng đảm bảo cây su hào nhận đủ tài nguyên để phát triển.

Quản Lý Nước Tưới

Cây su hào cần được tưới nước đều đặn để đất luôn giữ được độ ẩm. Đặc biệt, trong giai đoạn sau khi cấy và lúc củ bắt đầu phình to.

Tưới nước hai lần mỗi ngày vào sáng sớm và chiều mát khi cây còn nhỏ. Khi cây lớn hơn, có thể giảm xuống còn một lần/ngày. Tuyệt đối không để cây bị ngập úng. Ngập úng làm thối rễ, tạo điều kiện cho bệnh nấm phát triển.

Kiểm Soát Cỏ Dại

Cỏ dại cạnh tranh nước, dinh dưỡng và ánh sáng với su hào. Do đó, cần loại bỏ cỏ dại thường xuyên.

Nên làm cỏ thủ công kết hợp với vun gốc. Vun gốc còn giúp tăng cường khả năng thoát nước của luống. Tránh làm cỏ quá sâu, gây tổn thương rễ cây. Việc giữ luống sạch cỏ giúp tập trung dinh dưỡng cho củ.

Su hào khi gieo hạt

Phòng Trừ Sâu Bệnh Hại Thường Gặp

Su hào là cây họ Cải nên dễ bị tấn công bởi một số loại sâu và bệnh phổ biến. Cần thăm vườn thường xuyên để phát hiện và xử lý kịp thời.

Các Loại Sâu Hại Phổ Biến

Sâu Tơ

Sâu tơ là loại sâu phá hoại nghiêm trọng nhất đối với cây họ Cải. Chúng ăn lá, làm giảm khả năng quang hợp của cây. Cần phun thuốc sinh học như Bt hoặc các chế phẩm từ thảo mộc ngay khi phát hiện.

Rệp Hại Rau

Rệp thường bám vào mặt dưới lá non, chích hút nhựa cây. Điều này làm lá xoăn lại, cây suy yếu. Sử dụng nước xà phòng pha loãng hoặc dầu neem để kiểm soát rệp.

Sâu Xanh

Sâu xanh ăn lá, gây thủng lá. Thường xuyên bắt sâu thủ công nếu trồng quy mô nhỏ. Khi mật độ sâu cao, cần dùng thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc sinh học.

Các Bệnh Hại Quan Trọng

Bệnh Sương Mai

Bệnh sương mai do nấm gây ra, xuất hiện các đốm vàng hoặc xám trên lá. Bệnh lây lan nhanh trong điều kiện ẩm ướt. Cần tăng cường độ thông thoáng cho luống và xử lý bằng các loại thuốc nấm.

Bệnh Thối Mềm

Thối mềm là bệnh do vi khuẩn, thường tấn công phần củ. Bệnh thường xảy ra khi đất quá ẩm ướt, thoát nước kém. Cần cải tạo đất và loại bỏ cây bệnh kịp thời.

Đặc biệt, việc lựa chọn hạt giống xu hào chất lượng là yếu tố then chốt. Hạt giống tốt giúp tăng cường khả năng kháng lại các loại sâu bệnh thông thường.

Thu Hoạch Và Lưu Trữ Củ Su Hào

Biết thời điểm thu hoạch hợp lý sẽ đảm bảo củ su hào đạt độ ngọt và chất lượng tốt nhất. Thu hoạch quá sớm củ sẽ nhỏ, thu hoạch quá muộn củ sẽ bị xơ.

Thời Điểm Thu Hoạch Lý Tưởng

Su hào thường cho thu hoạch sau khoảng 50 – 90 ngày sau khi gieo, tùy thuộc vào giống. Cần thu hoạch khi củ đạt kích thước tối đa nhưng chưa bị xơ hóa.

Dấu hiệu nhận biết là khi củ có đường kính khoảng 8-10 cm và bề mặt củ căng bóng. Nếu để lâu hơn, củ sẽ bắt đầu bị nứt hoặc chuyển sang trạng thái xơ.

Kỹ Thuật Thu Hoạch

Sử dụng dao sắc cắt ngang thân cây, ngay phía dưới củ. Cẩn thận không làm tổn thương củ trong quá trình thu hoạch.

Sau khi thu hoạch, nên cắt bỏ bớt lá, chỉ giữ lại một đoạn ngắn. Điều này giúp giảm sự thoát hơi nước và tăng thời gian bảo quản. Củ su hào có thể được bảo quản nơi thoáng mát, khô ráo.

Su hào thường được sử dụng nấu canh xương

Kỹ thuật cách trồng xu hào đòi hỏi sự tỉ mỉ từ khâu chọn giống đến chăm sóc. Việc đảm bảo đất tơi xốp, thoát nước tốt và cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, đặc biệt là Kali trong giai đoạn phình củ, sẽ quyết định năng suất và chất lượng. Khi áp dụng các biện pháp quản lý sâu bệnh hại và kiểm soát cỏ dại hiệu quả, bạn sẽ thu được những củ su hào to, ngọt, phục vụ bữa ăn gia đình. Việc tuân thủ đúng thời vụ tối ưu cùng quy trình kỹ thuật gieo trồng toàn diện là bí quyết để người làm vườn thành công với loại rau củ giàu dinh dưỡng này.